Für den Text auf Deutsch bitte hier klicken!
For the text in English please click here!

Inleiding

Op de homepage van de Via Alpina staat:

De Via Alpina: vijf wandelroutes over een afstand van meer dan 5.000 km  door de acht landen in het Alpengebied vanaf zeeniveau tot 3.000 meter met 342 dag-etappes. Lees hier de officiële routebeschrijvingen van al deze etappes, met een ruime keuze uit toeristische activiteiten en inzichten in het culturele en ecologische erfgoed, evenals ervaringen van talrijke wandelaars en andere informatie voor de online-voorbereiding van uw reis door de Alpen!

Deze website heb ik als uitgangspunt gebruikt voor de informatievoorziening rondom de Via Alpina en de wandelingen. De talen van de officiële website van de Via Alpina zijn Duits, Frans, Italiaans, Sloveens en Engels. Ik heb de relevante teksten naar beste kunnen in het Nederlands vertaald. Het is natuurlijk altijd mogelijk om de originele tekst te raadplegen via deze (externe) links. De door mij vertaalde teksten zijn cursiefgedrukt.
De website van de Via Alpina heeft ook een sitemap. Daarin staan alle onderwerpen van de website vermeld. Het is de bedoeling dat in de loop van de tijd ook deze pagina’s worden vertaald.

De Via Alpina

De Alpen zijn niet alleen het grootste natuurgebied van Europa, de bakermat van het bergbeklimmen en toevluchtsoord voor een unieke fauna en flora, maar zij zijn ook het leefgebied van bijna 14 miljoen mensen, rijk aan tradities en sinds mensenheugenis beïnvloed door culturele uitwisseling. De Via Alpina is een innovatief Europees project, waarin particulieren en overheidsinstanties van de acht Alpenlanden sinds 2000 participeren om te komen tot een gemeenschappelijke opwaardering van het ecologische en culturele erfgoed en tot grensoverschrijdende uitwisseling van ervaringen.

Gemarkeerde paden met als herkenningsteken het Via Alpina logo, gastvrije begin- en eindpunten van de etappes met overnachtingsmogelijkheden en eetgelegenheden, kant-en-klare wandelroutes of andere toeristische aanbiedingen op zeer veel plaatsen. Dat zijn allemaal ingrediënten voor het wandelen in een weekend, een week of een hele zomer lang.

De wandelroutes zijn in technisch opzicht niet moeilijk en voor alle wandelaars toegankelijk, behalve als er sneeuw ligt. Het is dan ook van groot belang om voor vertrek te weten wat de weersverwachtingen zijn en om de grondbeginselen van veiligheid in de bergen in acht te nemen.

De Routes

De ruggengraat van de Via Alpina wordt gevormd door de Rode Route. Zij is de langste tocht en bestaat uit 161 etappes door alle Alpenlanden: Italië, Slovenië, Oostenrijk, Duitsland, Liechtenstein, Zwitserland, Frankrijk en Monaco. De Paarse Route bestaat uit 66 etappes door drie landen: Slovenië, Oostenrijk en Duitsland. De Gele Route bestaat uit 40 etappes door drie landen: Italië, Oostenrijk en Duitsland. De Groene Route bestaat uit 14 etappes door twee landen: Liechtenstein en Zwitserland. De Blauwe Route bestaat uit 61 etappes door drie landen: Zwitserland, Italië en Frankrijk. Wandelaars kunnen ook een eigen wandeltraject opstellen en volgen of bepaalde Routes combineren.

De Via Alpina: één naam en één logo

Alle regionen van de Alpen hebben één feit gemeen: zij hebben allen ooit tot het Romeinse Rijk behoord. Via Alpina, Latijn voor “Alpenweg”, drukt in twee voor eenieder begrijpelijke woorden het wezenlijke van het project uit: het gaat om één weg die de Alpen presenteert.

Ook bij het logo hebben we voor eenduidigheid gekozen: drie geometrische vormen, die de letters V en A weergeven. De wandelaar vindt dit teken op bordjes van hout, metaal of kunststof in alle vormen en formaten, geschilderd of gegraveerd, over de gehele Alpenkam. De driehoek symboliseert natuurlijk een berg. De rechterstreep staat voor de Alpenkam, die van het zuidwesten naar het oosten verloopt en in het oostelijke deel breder is. De linkerstreep daarentegen geeft de Via Alpina weer, die zich daaraan vasthoudt. In het terrein wordt naar gelang de Route een andere kleur in het logo gebruikt, dus rood, paars, geel, groen of blauw.

Het ontstaan van de Via Alpina

1991: de politiek wil
De Alpenconventie wordt ondertekend. Deze internationale overeenkomst werd door acht landen –Duitsland, Oostenrijk, Italië, Frankrijk, Zwitserland, Slovenië, Liechtenstein en Monaco – en de Europese Unie geratificeerd en drukt de gemeenschappelijke wil uit, de duurzame ontwikkeling van de gehele Alpenboog veilig te stellen.
1999: een project met toekomstvisie
Op initiatief van de Franse vereniging Grande Traversée des Alpes wordt het project voor een langeafstandswandeling door de Alpen gestart, die tegelijkertijd een symbolische verbinding tussen de acht staten die de Alpenconventie hebben ondertekend, een uiting van de cultuur in de Alpenboog  en een bevordering van duurzaam toerisme is.
2000: één naam, één merk
In de hoofdstad van de Regio Rhône-Alpes, in Lyon-Charbonnières, wordt het Internationale Stuurcomité gevormd uit vertegenwoordigers van de verschillende staten, regio’s en verenigingen. Het project krijgt de naam Via Alpina. Zijn lancering is gepland voor de zomer 2002 naar aanleiding van het Internationale Jaar van de Bergen.
2001-2004: een weg op weg
In het kader van het Europese programma Interreg Alpengebied worden etappes van de Routes geïdentificeerd, gemarkeerd, beschreven en met de eerste meertalige promotietools uitgerust. Studies en pilotprojecten ter verbetering van de kwaliteit en de duurzaamheid van het toeristische aanbod worden doorgevoerd. In het jaar 2002 wordt de Via Alpina officieel geopend en door de Ministers van Leefmilieu van de acht Alpenlanden als bijdrage aan de implementatie van de Alpenconventie erkend.
2005-2007: een “Koninklijke weg” van ontdekkingen
Dankzij de nieuwe financieringen van de Interreg Alpengebied gaat de tweede ontwikkelingsfase van start. Gezamenlijk met vele lokale spelers worden pilotprojecten in gang gezet om de bezoekers en de wandelaars langs de Routes kennis te laten maken met het ecologische en culturele erfgoed van de Alpenboog en het toeristische aanbod op te waarderen.
2008-2013: verantwoord toerisme
De acht partnerstaten concentreren zich op de instandhouding van de Routes en de nieuw vormgegeven website. De ervaringen van de Via Alpinisten Community worden in het project meegenomen en (dankzij de ondersteuning van het Permanente Secretariaat van de Alpenconventie en van het Secretariaat van de Via Alpina in het Vorstendom Monaco) worden reisbeurzen verstrekt aan negen individuele projecten. De Via Alpina heeft nu haar plaats als één van de beroemdste langeafstandswandelingen ter wereld gevonden – in 2010 wordt zij door het Amerikaanse tijdschrift “Backpacker” vanwege de unieke combinatie van natuur, cultuur en infrastructuur als World’s Best Hike uitgeroepen.
Sinds 2014: … een nieuwe dimensie
Op verzoek van alle partijen neemt de internationale Commissie tot Bescherming van de Alpen (CIPRA) het internationale secretariaat van de Via Alpina over. Op grond van haar meer dan 60-jarige ervaring met de bescherming van de Alpen, het grote netwerk in politiek, samenleving en economie en de veeltaligheid vult het overkoepelende orgaan de competenties van de bestaande partners optimaal aan, met als doel om gemeenschappelijk het toeristische aanbod verder te verzorgen en bovendien met de thema’s van duurzame ontwikkeling te verrijken. In de toekomst zullen op deze manier spannende ideeën en projecten links en rechts van de Via Alpina gedijen.

De Internationale Commissie tot bescherming van de Alpen (CIPRA)

De CIPRA is een non-gouvernementele, onafhankelijke koepelorganisatie zonder winstoogmerk die zich sinds 1952 inzet voor de bescherming en de duurzame ontwikkeling van de Alpen. Met haar internationale kantoor in Liechtenstein, de vertegenwoordigingen in zeven Alpenlanden en haar rond honderd deelnemende organisaties en instituties vormt de CIPRA heden ten dage een belangrijk netwerk door de gehele Alpen. Dankzij dit brede fundament is zij geschikt om als pionier bij te dragen aan het oplossen van actuele problemen en uitdagingen met het oog op een duurzame en ecologisch verantwoorde toekomst voor het Alpengebied.
De Alpenconventie, die voorkomt uit een initiatief van de CIPRA, is een leidraad voor haar denken en handelen. Zij werd in 1991 als volkenrechtelijk bindende overeenkomst tussen de Alpenlanden en de Europese Unie ondertekend en biedt hen sindsdien een platform voor de grensoverschrijdende samenwerking.
De CIPRA is een modern meertalig informatieplatform voor geïnteresseerde mensen in en buiten de Alpen. Maandelijks draagt de CIPRA met haar nieuwsbrief alpMedia nieuws uit alle Alpenlanden naar alle Alpenlanden uit. Ook geeft de CIPRA verdiepende informatie uit in haar Alpenrapporten, in de twee- of driemaal per jaar verschijnende SzeneAlpen en andere publicaties. De homepage www.cipra.org dient als kennisbasis in het Alpengebied inzake het thema duurzame ontwikkeling. Alle artikelen en publicaties zijn daarbij in vijf talen beschikbaar (Duits, Sloveens, Italiaans, Frans en Engels).
In haar speerpuntthema’s biodiversiteit en landschap, jeugd, klimaat en energie, verkeer en Alpenpolitiek initieert de CIPRA projecten en voert deze in en met haar brede netwerk uit. Daarbij volgt zij een dubbele strategie: enerzijds een ontwikkeling van hogerhand door de Alpenconventie, anderzijds een ontwikkeling van onderaf met projecten, initiatieven en netwerken.
“Kennis verspreiden en mensen verbinden”, dit is een belangrijk streven van de CIPRA, zodat het “Leven in de Alpen” ook in de toekomst nog waard is om geleefd te worden. De Via Alpina, waarvan zij sinds 2014 het Internationale Secretariaat voert, is de concrete “rode draad” door alle initiatieven en een portaal naar de Alpenregio’s voor bewoners en bezoekers.

Een politiek kader: de Alpenconventie

Deze in 1991 door de acht Alpenlanden en de Europese Unie ondertekende internationale overeenkomst bekrachtigt de wil om de duurzame ontwikkeling van de Alpen in een regio-overschrijdend perspectief te waarborgen.

Zij omvat een raamconventie en acht Uitvoeringsprotocollen:

  • Ruimtelijke ordening en duurzame ontwikkeling
  • Natuurbescherming en instandhouding van het landschap
  • Berglandbouw
  • Bergbosbouw
  • Toerisme
  • Energie
  • Bodembescherming
  • Verkeer.

Aanvullend op deze Protocollen werden twee Verklaringen van de Ministers van Leefmilieu van de acht landen aangenomen: de Verklaring inzake bevolking en cultuur en de Verklaring inzake klimaatverandering.

Sinds 2003 beschikt de Alpenconventie over een Permanent Secretariaat met zetel in Innsbruck (Oostenrijk) en Bolzano (Italië).

Een “Memorandum of Understanding” werd in februari 2005 ondertekend tussen het Permanente Secretariaat van de Alpenconventie en het Internationale Stuurcomité van de Via Alpina als grondslag voor concrete gemeenschappelijke acties van beide organisaties. Dit memorandum werd in maart 2009 hernieuwd.

Het Via Alpina team

De Internationale Stuurcommissie werd in juni 2000 in het leven geroepen. Hierin zijn de nationale en regionale overheden, de Alpen- en wandelverenigingen en de organisaties uit de toerismebranche van de acht projectlanden vertegenwoordigd. Het gaat hierbij om een werkgroep zonder rechtspersoonlijkheid, die eenmaal per jaar bijeen komt om over de meest belangrijke thematische oriënteringen te beslissen.

De Internationale Commissie tot Bescherming van de Alpen (CIPRA) beheert het internationale secretariaat, nadat de vereniging Grande Traversée des Alpes deze functie van 2000 tot 2013 had vervuld.

Ieder land verzorgt onafhankelijk zijn nationale secretariaat en de acties op zijn eigen grondgebied . Oostenrijk, Zwitserland, Slovenië, Liechtenstein en Monaco leveren tegenwoordig een bijdrage ter financiering van het internationale secretariaat.

De leden van de Internationale Stuurcommissie
Oostenrijk: Österreichischer Alpenverein (OeAV), Land Salzburg (vertegenwoordigt de 6 betrokken Bondslanden).
Zwitserland:&n Schweizer Wanderwege, SwissTrails GmbH, IG SchweizMobil; waarnemer: Schweizer Alpenverein (SAC/ CAS).
Duitsland: Deutscher Alpenverein (DAV), Ministerie voor Leefmilieu, Gezondheid en Consumentenbescherming van de deelstaat Beieren (bay. StMUGV).
Frankrijk: de Staat (Commissariaat voor Ruimtelijke Ordening en Economische Ontwikkeling van de Alpen /DIACT), de Regio’s Rhône-Alpes en Provence-Alpes-Côte d’Azur, de Franse wandelsportvereniging (FFRandonnée), de Federatie van de Franse Alpen- en Bergverenigingen (FFCAM), de Regionale Comités voor Toerisme van Provence-Alpes-Côte d’Azur en van Riviera-Côte d’Azur.
Liechtenstein: de Staat (Ministerie voor Leefmilieu), Liechtenstein Toerisme; waarnemer: Liechtensteiner Alpenverein (LAV).
Italië: Regio’s Piemonte en Lombardije, Autonome Regio Friaul Julia, Venezia (vertegenwoordigt de 8 betrokken gewone en autonome regio’s en provincies van de Alpen), de Italiaanse Alpenvereniging (CAI) en de Alpenvereniging Südtirol (AVS).
Monaco: Monegaskische Alpenvereniging (CAM), de Staat (Directoraat voor Internationale Samenwerking), Directoraat voor Toerisme en Congressen (DTC).
Slovenië: Hiking&Biking Slovenia, de Sloveense Toerismebond (SPIRIT), het Ministerie voor Leefmilieu en Ruimtelijke Ordening; waarnemer: de Sloveense Alpenvereniging (PZS).