De cursiefgedrukte tekst is de vertaling van de tekst zoals deze op de website van de Via Alpina staat. De foto’s met onderschriften zijn echter mijn eigen keuze.

Verklaring van de tekens*) bij de zwaarte van de etappe:
I Wandelweg (breed zonder open stukken)
II Bergweg (deels smal en onbeschermd)
III Alpiene weg (met kabels gezekerd of bijzonder onbeschermd liggend, grof mengsel van sneeuw en ijs, zeer grof bergpuin)

*) In de website van de Via Alpina zijn deze tekens één, twee of drie “bergschoenen” – deze zijn hier vervangen door Romeinse cijfers.


Etappe R90: Prato Sornico–Fontana (Val Bavona)

zwaarte:      II         wandeltijd:         6h50       afstand:   18,6 km          hoogteverschil: ↑ 1.698m   ↓ 1.816m

Men verlaat Prato Sornico in zuidelijke richting naar het plateau van Monti di Rima, van waaruit de eigenlijke klim (langs de Alpe Brünesc) naar Bocchetta Fiorasca begint. Na de pasovergang en het oversteken van de Alpe Fiorasco volgt een pittige afdaling naar het Val Bavona; vandaar gaat men verder naar Fontana, het eindpunt van de etappe.

Bavona Valley TI, Switzerland
Uitzicht over het Bavona dal
it.wikipedia.org/wiki

Etappe R91: Fontana (Val Bavona)–Robiei

zwaarte:      II          wandeltijd:         7h10       afstand:   19,7 km          hoogteverschil: ↑ 1.448m   ↓ 182m

Men verlaat Fontana in noordwestelijke richting. Terwijl men de loop van het dal volgt, passeert men steeds weer hier en daar huizen. In San Carlo begint de klim naar Robiei, het eindpunt van deze etappe.
Als alternatief kan men ook de kabelbaan van San Carlo naar Robiei nemen.

Robiei Reservoir TI, Switzerland
Het stuwmeer van Robiei
it.wikipedia.org/wiki

Etappe R92: Robiei–Riale

zwaarte:      II          wandeltijd:         4h15       afstand:   13,4 km          hoogteverschil: ↑ 803m   ↓ 966m

Men verlaat Robiei in westelijke richting en loopt langzaam, langs het meer van Matörgn, omhoog tot aan de Bocchetta di Val Maggia. Hier steekt men de grens naar Italië over. De weg gaat steil bergaf naar de Boden meren. Nadat men de meren gepasseerd is, bereikt men de straatweg naar de San Giacomo Pas. Over deze weg komt men in Riale.

San Giacomo Pass TI, Switzerland
De San Giacomo Pas
de.wikipedia.org/wiki

Het eindpunt van deze Etappe is het beginpunt van de Blauwe Route, Etappe D1.


Etappe R93: Riale–Ulrichen

zwaarte:      II          wandeltijd:         6h50       afstand:   19,6 km          hoogteverschil: ↑ 802m   ↓ 1.188m

Vanaf Riale bereikt men het meer van Morasco en gaat verder door het Morasco dal, eerst op de verharde weg, daarna op de bergweg tot aan de Gries Pas, die toegang geeft tot Zwitserland. De Walser en de Romeinen maakten ook al gebruik van deze route. Als men het Meer van Gries gepasseerd is, daalt men steil af naar Ladstafel, van waar men het Ägene dal uitloopt tot aan Ulrichen, het eindpunt van deze etappe. Men kan voor dit laatste stuk ook de Autobus nemen.

Griessee Reservoir, Griespass VS, Switzerland
De Griesspas bij het stuwmeer van Griess
commons.wikimedia.org/wiki

Het beginpunt van deze Etappe is ook het beginpunt van de Blauwe Route, Etappe D1.


Etappe R94: Ulrichen–Fieschertal

zwaarte:      II          wandeltijd:         11h00       afstand:   28,8 km          hoogteverschil: ↑ 1.163m   ↓ 1.394m

Vanuit Ulrichen loopt men in westelijke richting ca. 200 meter omhoog. Vanaf hier neemt men de Höhenweg tot aan Bellwald. Hier leidt de weg over de bergkam naar Fiesch. Men gaat verder langs de westelijke flank van het Fiescher dal naar het gelijknamige eindpunt van de etappe: Fieschertal. Hiertoe kan men ook de Autobus nemen.

Nadere informatie over deze etappe:
Lees a.u.b. ook het blog van 1 oktober 2019 over een gedeelte van deze etappe in tegengestelde richting: van Fiescheralp naar Bellwald, maar dan over de hangbrug Titter – Aspi).


Etappe R95: Fieschertal–Riederalp

zwaarte:      II          wandeltijd:         7h30       afstand:   20,5 km          hoogteverschil: ↑ 1.432m   ↓ 621m

Men verlaat Fieschertal in noordelijke richting en klimt via de Burghütte naar het meer van Märjele, waar men voor het eerst de Aletschgletsjer kan zien. Aan de zijmorene aan de zuidkant is een bijzonder, beschermd natuurgebied ontstaan: het Aletschbos. De hoogteweg loopt naar de Riederfurka en uiteindelijk naar Riederalp, eindpunt van deze etappe.

Aletsch Glacier VS, Switzerland
De Grote Aletschgletsjer vanaf de berg Eggishorn
de.wikipedia.org/wiki


Etappe R96: Riederalp–Mund

zwaarte:      II          wandeltijd:         7h35       afstand:   20,1 km          hoogteverschil: ↑ 749m   ↓ 1.481m

Na een korte klim naar de Riederfurka loopt men bergaf door het Aletschbos naar de Grünsee. Als men de 124 meter lange hangbrug over de Massa is overgegaan, klimt men weer langs de berghelling naar Hotel Belalp. Vanaf daar leidt een brede, vlakke hoogteweg naar Belalp en verder naar Nessel. Vanaf dit bergterras daalt men door het bos af naar het eindpunt van deze etappe, Mund, dat beroemd is door de saffraan die hier wordt verbouwd.

Het Aletsch Bos op een zijmorene van de Aletschgletsjer
commons.wikimedia.org/wiki

Nadere informatie over deze etappe

Lees a.u.b. de blogs over deze etappe van 16 september 2018 (gedeelte tussen Belalp en Mund) en 30 september 2019 (gedeelte tussen Riederalp en Belalp/Blatten). Over Brig en omgeving gaan de blogs van 14 september 2018, 15 september 2018 (Blatten en omgeving), 18 september 2018 (Brigerbad en Gamsen), 20 september 2018 (Visperterminen), 28 september 2019 en 2 oktober 2019 (Eischoll).


Etappe R97: Mund–Gampel/Steg

zwaarte:      II          wandeltijd:         9h55       afstand:   26,9 km          hoogteverschil: ↑ 645m   ↓ 1.200m

Vanaf Mund loopt men langzaam in de richting van het dal naar Eggerberg. Hier gaat men kort omhoog om dan de Gorperi Suone (open waterleiding) te volgen. Bij haar bron in het Baltschieder dal gaat men naar de Niwärch Suone en loopt daarlangs tot aan Niwärch. Vanaf Aussenberg neemt men de hoogteweg en loopt men langs de spoorlijn van de Lötschbergbahn (men passeert Hohtenn) naar Gampel/Steg, het eindpunt van de etappe.
Er is een gemakkelijkere variant: als alternatief voor de Niwärch Suone kan men ook de tunnel gebruiken. Dan heeft men wel een zaklamp nodig!

Mund VS, Baltschieder Suone irrigation canal, Switzerland
De Baltschieder Suone tussen Mund en Ausserberg
commons.wikimedia.org/wiki

Nadere informatie over deze etappe
Lees a.u.b. de blogs over deze Etappe van 17 september 2018 en 19 september 2018, en over het deel tussen Brigerbad en Naters van de “Lötschberg-Südrampe” het blog van 16 september 2018.


Etappe R98: Gampel/Steg–Leukerbad

zwaarte:      II          wandeltijd:         7h10       afstand:   18,6 km          hoogteverschil: ↑ 1.281m   ↓ 526m

Vanaf Gampel/Steg op de bodem van het Rhône dal klimt men naar Bratsch. Op dezelfde hoogte blijvend bereikt men de dorpen Erschmatt, Feschel, Guttet en Albinen. Over de houten ladders bij Albinen komt men aan in het eindpunt van deze etappe, Leukerbad, waar vele wellness-badgelegenheden uitnodigen om ervan te genieten.
Er is een gemakkelijkere variant voor de tocht langs de houten ladders: langs de autoweg lopen (geen trottoirs!) of de Postauto nemen.

Leukerbad VS, Switzerland
Leukerbad met de Gemmipas
nl.wikipedia.org/wiki

Nadere informatie over deze etappe:
Lees a.u.b. het blog over deze Etappe van 29 juni 2018 en de blogs over Leukerbad en omgeving van 26 juni 2018 en 27 juni 2018.


Etappe R99: Leukerbad–Schwarenbach

zwaarte:      II          wandeltijd:         3h40       afstand:    8,5 km          hoogteverschil: ↑ 934m   ↓ 284m

Men verlaat Leukerbad in noordelijke richting en maakt de steile klim naar de Gemmi Pas. Men kan ook de kabelbaan nemen. Langs de rechteroever van de Daubensee bereikt men Schwarenbach, het eindpunt van de etappe.

Daubensee Lake VS, Gemmi Pass, Switzerland
Het Daubensee meer vanaf de Gemmipas
en.wikipedia.org/wiki

Nadere informatie over deze Etappe

Lees a.u.b. ook het blog over deze Etappe van 24 juni 2018.


Etappe R100: Schwarenbach–Adelboden

zwaarte:      II          wandeltijd:         7h10       afstand:   15,6 km          hoogteverschil: ↑ 1.244m   ↓ 1.079m

Langs de spoorlijn verlaat men in zuidelijke richting Kandersteg en loopt omhoog langs de Alpbach naar Usser Üschine. Vanaf hier gaat het bergpad steil omhoog naar de Bunder Chrinde. Door de bergkloof achter de pashoogte is het een steile afdaling naar de Bunderalp, van waaruit de tocht verder gaat naar het eindpunt van deze etappe, Adelboden.

Adelboden BE, Engstligen waterfalls, Switzerland
De Engstligen watervallen vanuit Adelboden gezien
nl.wikipedia.org/wiki

Uitgebreide omschrijving van de etappe
Vanaf het Berghotel Schwarenbach loopt men in zuidelijke richting onder de oostelijke helling van de Felsenhorn langs over ongeveer 1½ km licht omhoog. Dan slaat men af naar de smalle doorgang van de Rote Chumme en klimt naar de pasovergang tussen de Roter Totz en Felsenhorn. Voor korte tijd daalt men over rotsblokken en puin via de bergweg af tot aan de rand van de Tälli gletsjer. Deze is dik met steenpuin overdekt. Op z’n gemak loopt men nu naar de pashoogte van de Engstligengrat, de Chindbetti Pas. Vanaf hier daalt men nu steil af naar het 300 meter lager gelegen meertje, het Tossenseeli en bereikt over verdere steil naar beneden lopende alpenweiden de rand van de indrukwekkende hoogvlakte. Over de brede graslanden van de Engstligenalp komt men bij de bergwoningen. Wie bij de afdaling vanaf de Engstligenalp de voorkeur geeft aan de moeiteloze afdaling met de kabelbaan, wordt met een eenmalig natuurschouwspel beloond: de Engstligen watervallen. Bij de pensions buigt men naar het westen af. Na het oversteken van de Enstlige beek bereikt men over de Chumi meteen de Bovenste Engstligen waterval. Over een veilig pad gaat men over de beek en voelt daarbij de fijne waternevel van de donderende waterval. De Engstligen watervallen die 600 meter naar beneden storten, zijn een adembenemend natuurschouwspel. De watervallen die de op één na hoogste watervallen van Zwitserland zijn, zijn al sinds 1948 beschermd. Bij het dalstation van de kabelbaan loopt de weg langs de Engstlige beek door de ver uit elkaar liggende boerderijen (“Streusiedlungen”) rondom Adelboden, met de voor het Berner Oberland kenmerkende vakantiechalets in het dorpscentrum. Daar staat de kerk uit 1433 met een oudere gemetselde kerktoren; zij heeft fresco’s die de moeite waard zijn en ook glas-in-loodramen.
(Schweizer Wanderwege)

Natuurlijk en cultureel erfgoed
Adelboden: De naam Adelboden wordt pas in 1409 in een oorkonde genoemd en zou doelen op een edelman die hier gronden bezeten heeft. IN een sage wordt in ieder geval vermeld dat de naam zou zijn ontstaan, omdat een herdersjongen zijn uit Frutigen weggelopen geiten na lang zoeken helemaal achterin het dal op een veld (Boden) vol met Adelgras(1) had teruggevonden. Oorspronkelijk alleen in gebruik als zomerbewoning werd Adelboden pas laat door families uit Frutingen het gehele jaar bewoond. Vanwege de dichte bossen in het dal werden zij “de bosmensen” genoemd. In de 14e eeuw behoorde Adelboden samen met Frutigen toe aan de Heren van Thun. Vanwege financiële moeilijkheden verkochten deze hun bezit in 1400 aan Bern. In 1873 kwam het toerisme op en in 1901 verschenen de eerste wintergasten. Van 1875 tot 1884 werd de huidige weg door het dal aangelegd De in 1433 gebouwde St. Anton kerk heeft o.a. moderne koorvensters van Augusto Giacometti(2) uit 1936 en bij de ingang een groot wandfresco (1471) met de voorstelling van het Laatste Oordeel. In 1971 werd de kerk gerestaureerd en onder monumentenbescherming van de Zwitserse federale overheid gebracht.
(Schweizer Wanderwege)

Aanvullende informatie over deze etappe:
(1) “Adelgras” is de Alpen-weegbree (Plantago alpina), die door de lange smalle bladeren erg op gras lijkt, maar totaal geen familie is.

(2) Augusto Giacometti (16 augustus 1877 ‒ 9 juni 1947) was een Zwitserse kunstschilder en glas-in-lood kunstenaar. Hij was de neef van de beroemde Giovanni Giacometti en dus een neef van Alberto, Diego en Bruno Giacometti.

Deze etappe is grotendeels gelijk aan Etappe C13 van de Groene Route.


Etappe R101: Adelboden–Lenk

zwaarte:      II          wandeltijd:         4h20       afstand:   13,2 km          hoogteverschil: ↑ 629m   ↓ 906m

Men verlaat Adelboden in zuidwestelijke richting, eerst langs de Allebach en dan langs de Gilsbach. Om de klim van Geilsbüel tot aan de Hahnemoos Pas te maken moet men een kort stuk langs de autoweg lopen. Vanaf de pashoogte gaat de tocht langzaam naar beneden naar Büelberg en vervolgens naar het eindpunt van deze etappe, Lenk.

Zicht vanuit Lenk op de bergen
de.wikipedia.org/wiki

Etappe R101 is gelijk aan de Etappe C14 van de Groene Route. Lenk is het eindpunt van de Groene Route.


Etappe R102: Lenk–Lauenen

zwaarte:      II          wandeltijd:         5h10       afstand:   13,9 km          hoogteverschil: ↑ 972m   ↓ 796m

In westelijke richting verlaat men Lenk en loopt over de kam van de Wallegg naar de Wallbachgraben. Aan de andere kant van het dal bereikt men over Lochberg de Trütlisberg Pas, vanaf waar men door bossen en langs ruisende beken naar het eindpunt van deze etappe, Lauenen, loopt.

Lauenen Valley BE, Lauenen Lake, Switzerland
Het Lauenendal met het meer en de berg Wildhorn op de achtergrond
en.wikipedia.org/wiki

Lenk, het beginpunt van Etappe R102 is het eindpunt van Etappe C14 van de Groene Route.


Etappe R103: Lauenen–Gsteig

zwaarte:      II          wandeltijd:         2h40       afstand:   7,3 km          hoogteverschil: ↑ 427m   ↓ 484m

Langs de hoofdstraat verlaat men Lauenen naar het zuiden en slaat niet lang daarna af in zuidwestelijke richting naar de Chrine Pas. Na de pashoogte loopt de weg door de Saaligraben naar beneden naar het eindpunt van deze etappe, Gsteig.

Gsteig bei Gstaad BE, Switzerland
Beschermd monument (Hotel Bären) in Gsteig
commons.wikimedia.org/wiki

Etappe R104: Gsteig–Godey

zwaarte:      III         wandeltijd:         7h30       afstand:   19,7 km          hoogteverschil: ↑ 1.288m   ↓ 1.104m

Over de dorpsstraat verlaat men Gsteig in zuidelijke richting. Aan het einde van de straat begint de steile klim door de Rote Graben naar de Auberge du Sanetsch of men neemt daartoe de kabelbaan. De linkeroever van het Lac du Sanetsch langslopend komt men bij de Col du Sanetsch. Vervolgens gaat men verder langs de Sex Rouge naar Mié. Van hieruit leidt de weg steil naar beneden naar het eindpunt van deze etappe Godey.

Sanetsch Pass VS, Sanetsch Lake, Switzerland
De Sanetsch pas (Col de Sanetsch, linksvoor) en het meer van Sanetsch
de.wikipedia.org/wiki

Etappe R105: Godey–Anzeindaz

zwaarte:      I          wandeltijd:         3h00       afstand:   8 km          hoogteverschil: ↑ 732m   ↓ 215m

Men verlaat Godey in westelijke richting door het oerbos van Derborence. In de plaats met dezelfde naam begint de klim naar de Pas de Cheville. Men loopt langs de voet van Les Diablerets en bereikt Anzeindaz, het eindpunt van deze etappe.

Diablerets mountain range VS, Switzerland
De noordzijde van de berggroep Les Diablerets (3.210m)
en.wikipedia.org/wiki

Etappe R106: Anzeindaz–Col du Demècre

zwaarte:      II          wandeltijd:         10h15       afstand:   25,3 km          hoogteverschil: ↑ 1.903m   ↓ 1.433m

Over de Pas des Essets verlaat men Anzeindaz in zuidelijke richting. De pasweg loopt verder naar beneden naar Pont de Nant. Vanaf hier gaat men het Vallon de Nant in en klimt over de Col des Perris Blancs naar de Alpe la Tourche. Op de hoogteweg gaat men naar Alp Rionda, en vandaar verder langs de zuidelijke bergflank van de Dent de Morcles naar de Col du Demècre, het eindpunt van de etappe.

Dent de Morcles mountain VS, Switzerland
De berg Dent de Morcles (de “Tand van Morcles”) met de overgeschoven oudere steenlagen
de.wikipedia.org/wiki

Etappe R107: Col du Demècre–Vernayaz

zwaarte:      II          wandeltijd:         5h30       afstand:   14,2 km          hoogteverschil: ↑ 164m   ↓ 2.063m

Men verlaat de Col du Demècre in zuidelijke richting en loopt naar Portail de Fully. Vanaf hier leidt de weg over de bergkam, waardoor men uitzicht heeft over zowel Unter- als Oberwallis. Vanaf Sex Carro daalt men steil af naar Champex en Doréaz . Voor dit deel kan men ook de kabelbaan nemen. Men steekt de brede Rhônevallei over en aldra bereikt men het eindpunt van de etappe, Pissavache/Venayaz.

Martigny VS, Portail de Fully Arch, Switzerland
Zicht op Martigny vanaf de natuurlijke rotsboog de “Portail de Fully
www.archmillennium.net

Etappe R108: Vernayaz–Cabane de Susanfe

zwaarte:      II          wandeltijd:         8h15       afstand:   19,8 km          hoogteverschil: ↑ 2.039m   ↓ 391m

Waarschuwing: De route van Vernayaz tot aan de Waterval van Pissevache en verder naar Van d’en haut bestaat niet meer! In plaats daarvan neemt men de bergweg van Vernayaz naar Salvan, om vanaf daar over “Les Granges” Van d’en haut te bereiken. Dan gaat men verder bergop tot aan het meer van Salanfe. Over de linkeroever van het meer buigt men al snel naar rechts af en begint aan de laatste klim naar de Salanfe Pas. Vanaf de pasovergang bereikt men na korte tijd de Sasanfe Hut, eindpunt van de etappe.

Salanfe Lake VS, Dents du Midi mountain, Switzerland
Het Meer van Salanfe met de bergketen Dents du Midi (“de Tanden van de Middag“)
commons.wikimedia.org/wiki

Etappe R109: Cabane de Susanfe–Refuge Tornay-Bostan

zwaarte:      II          wandeltijd:         7h40       afstand:   18,9 km          hoogteverschil: ↑ 1.058m   ↓ 1.394m

Over de Pas d’Encel verlaat men de Susanfe Hut en loopt kort daarna naar de noordelijke bergflank van de Dent de Bonavau. Langs Bonavau bereikt men Barme, van waaruit men over Croix d’Incrène naar de Col de Cou gaat. Men steekt nu de Franse grens over en loopt over de Grande Randonnée® nr. 5 over alpenweiden naar de Col de la Golèse, voordat men naar de Tornay-Bostan Hut klimt.

Dent de Bonavau VS, Mountain, Switzerland
De berg Dent de Bonavau op de noordoostflank gezien
www.camptocamp.org/waypoints

Etappe R110: Refuge Tornay-Bostan–Salvagny

zwaarte:      I          wandeltijd:         4h20       afstand:   15,2 km          hoogteverschil: ↑ 115m   ↓ 1.100m

Deze etappe gaat vanaf de Tornay-Bostan Hut naar beneden en komt bij het dorpje Allamands uit op de Grande Randonnée® nr. 5. Na een kort stuk over de bochtige verharde weg loopt men door het bos tot aan Samoëns. Dan gaat men langs de bergbeek Giffre, steekt de kloven van Tines over en komt uiteindelijk aan op het Plateau van Sixt-Fer-à-Cheval, waarover men verder loopt naar Salvagny, het eindpunt van de etappe.

Samoens, France
Zicht op Samoëns
de.wikipedia.org/wiki

De Grande Randonnée® nr. 5 is een onderdeel van het netwerk van langeafstandswandelingen door Frankrijk – zie de website


Etappe R111: Salvagny–Refuge de Moëde-Anterne

zwaarte:      II          wandeltijd:         6h10       afstand:   15,2 km          hoogteverschil: ↑ 1.581m   ↓ 346m

Deze etappe vol contrasten begint op de vlakte. Over de Collet d’Anterne bereikt men het Anternegebergte dat uit geologisch oogpunt interessant is (kristallijn moedergesteente) en dat als beschermd natuurgebied is geregistreerd. Het eindpunt van de etappe is de Moëde-Anterne Hut, die vlak onder de Anterne Pas ligt en een prachtig uitzicht biedt op het bergmassief van de Mont-Blanc.

Mont Blanc mountain, Anterne Pass, France
Zicht op het Mont Blanc massief vanaf de Col d’Anterne Pas
fr.wikipedia.org/wiki

Etappe R112: Refuge de Moëde-Anterne–La Flégère

zwaarte:      II          wandeltijd:         4h20       afstand:   13,9 km          hoogteverschil: ↑ 841m   ↓ 954m

Deze etappe van de Via Alpina volgt voor het grootste deel de langeafstandswandeling “Tour de Pays du Mont-Blanc”. Men doorkruist het beschermde natuurgebied Aiguilles Rouges (de Rode Naalden) en klimt naar de Brévent Pas. Daarna wandelt men bergaf langs de berghelling van Chamonix naar de Hutten van Planpraz en verder over de hoogteweg aan de overkant van het Mont-Blancmassief tot aan de hooggelegen Flégère Hut, het eindpunt van de etappe.

Aiguilles Rouges mountains, Brevent mountain, France
Zicht op de bergketen van de Aiguilles Rouges (“de Rode Naalden”) vanaf de berg Brevent
nl.wikipedia.org/wiki

Etappe R113: La Flégère–Trient

zwaarte:      II          wandeltijd:         8h00       afstand:   18,5 km          hoogteverschil: ↑ 1.046m   ↓ 1.545m

Men volgt de Langeafstandswandeling® “Tour du Mont-Blanc” over de hoogteweg tegenover de scherpe rotstoppen van Chamonix en de Mont-Blanc tot aan de Montets Pas. Daarna wandelt men naar beneden naar het dorpje Buet, klimt naar de Posettes Pas en de Balme Pas en steekt de grens met Zwitserland over. Na deze oversteek loopt men aan de rechterflank van het dal naar beneden naar Trient, het eindpunt van de etappe.

Aiguillette des Posettes mountain, France
De berg L’Aiguillette des Posettes (2.201m)
commons.wikimedia.org/wiki

Langeafstandswandeling TMB® (“Tour du Mont-Blanc”)


Etappe R114: Trient–Champex

zwaarte:      II          wandeltijd:         5h30       afstand:   15,1 km          hoogteverschil: ↑ 912m   ↓ 770m

Over de La Forclaz Pas verlaat men Trient en loopt langzaam stijgend in oostelijke richting naar de Alp Bovine. Van hieruit gaat men langzaam weer naar beneden naar de hoogvlakte van Champex. Zodra men bij het meer van Champex is aangekomen, is het niet ver meer naar Champex, het eindpunt van deze etappe.

Champex Lake VS, Switzerland
Het Meer van Champex
commons.wikimedia.org/wiki

Etappe R115: Champex–Bourg-St-Pierre

zwaarte:      I          wandeltijd:         5h40       afstand:   16,1 km          hoogteverschil: ↑ 821m   ↓ 662m

Men verlaat Champex langzaam naar beneden lopend in noordoostelijke richting naar Chez les Reuse, van waaruit men verder afdaalt naar Orsières. Aan de voet van de rechterflank van het Val d’Entremont loopt men over de oude Pasweg langzaam naar boven naar Van d’en Haut, langs Forny en Liddes, naar Bourg-St-Pierre, het eindpunt van deze etappe.

Entremont Valley VS, Switzerland
Zicht op het Val d’Entremont dal
de.wikipedia.org/wiki

Etappe R116: Bourg-St-Pierre–Col du Grand- Saint-Bernard

zwaarte:      II          wandeltijd:         4h30       afstand:   12,5 km          hoogteverschil: ↑ 940m   ↓ 85m

Vanaf Bourg-St-Pierre loopt men langzaam het dal omhoog. Over de rechteroever van het meer van Toules bereikt men over de oude bergweg de Pas van de Grosse St. Bernhard, met zijn unieke hondenfokstation. Dit is het eindpunt van deze etappe.

Col du Grand Saint Bernard Pass, Italy
De Col du Grand Saint Bernard Pas vanaf de Italiaanse kant gezien
commons.wikimedia.org/wiki

Etappe R117: Col du Grand-Saint-Bernard–Célleraz

zwaarte:      II          wandeltijd:         9h50       afstand:   26,855 km          hoogteverschil: ↑ 612m   ↓ 1.562m

De Via Alpina loopt over de Pas van de Grosse St. Bernhard naar Italië en gaat over uitgestrekte graslanden en door diepe bossen, langs meerdere bergboerderijen naar de Citrin Pas aan de tegenoverliggende helling van het Grosse St. Bernhard dal. De klim gaat door een kenmerkend alpiene landschap het Jovençan dal in. Dan bereikt men de Joux Pas, van waaruit men de Emilius, de Gran Paradiso en de Rutor kan bewonderen.

Jovencan, Aosta Valley, Italy
Jovençan in het Aosta dal
nl.wikipedia.org/wiki

Etappe R118: Célleraz–Valgrisenche

zwaarte:      II          wandeltijd:         6h00       afstand:   19,013 km          hoogteverschil: ↑ 807m   ↓ 334m

De Route leidt steil naar beneden naar Célleraz en gaat langs de flank van het centrale Aosta dal, door meerdere dorpen en over de rivier Dora Baltea. Dan gaat men door het dal van Valgrisenche, over weiden, door uitgestrekte bossen, door dorpen en door het beschermde natuurgebied van Lac Lolair. Aan het einde van het dal kan men de indrukwekkende muren van de stuwdam van Beauregard ontwaren.

Lolair Lake, Aosta Valley, Italy
Het meer van Lolair in het Aosta dal
www.camptocamp.org/images

Etappe R119: Valgrisenche–Refuge de l’Archeboc

zwaarte:      II          wandeltijd:         7h45       afstand:   17,6 km          hoogteverschil: ↑ 1.601m   ↓ 1.239m

Door naaldbossen, over graslanden en puinhellingen loopt men langs het meer van San Grato met uitzicht op de Grande Rousse, La Becca du Lac en de Testa del Rutor. Over de “Col du Mont” Pas komt men op een oude verbindingsweg tussen het Aosta dal en de Tarentaise op Frans grondgebied. Daar leidt de Via Alpina naar de Archeboc Hut, het eindpunt van deze etappe.

Testa del Rutor mountain, Aosta Valley, Italy
Zicht op de berg Testa del Rutor met de gletsjer vanaf het noordwesten
nl.wikipedia.org/wiki